‘Ha, ja nooit eerder gehad nog, wel beeld maar geen geluid.’ Dus alsof we niet al jaren in Teams werken spreken we elkaar via de telefoon op de luidspreker, maar wel gezellig met beeld via Teams erbij. Ik geef aan het super te vinden dat Steven ‘acte de presence’ geeft tijdens de wintereditie van Het Grootste Kennisfestival op 29 februari ’24 in Breda. Zegt hij voor mij onverwacht ‘ja tweede keer voor mij, jaren geleden gaf ik in Deventer een workshop ‘creatief denken’. Sjonge dat was een warme keet waar ik in stond.’ En toen wist ik het weer. Dat jaar was Conclusion, het bedrijf waar Steven in die tijd werkte partner van het festival. ‘Ik gaf toen van die workshops, dat was nooit mijn hoofdthema, maar vond ik leuk om erbij te doen. Ik heb daar 11 jaar gewerkt en ben nu 2 jaar bezig met Unloop. Afgelopen juni kwam mijn boek ook nog eens uit. Ik had altijd al de behoefte om voor mezelf te beginnen. Met mensen werken die allemaal met dezelfde mindset bezig zijn met mooie dingen. We hebben nu een opzet waarin iedereen een masterclass kan volgen. Daarna kan je je aansluiten. We komen dan 1 x per 3 weken online en 1 x in de 6 weken fysiek bij elkaar. En je kan dan ook samen een opdracht doen. We zijn nu met z’n tienen en ik geef 2 keer per jaar een masterclass. Eigenlijk moet dat op zichzelf een jaar programma worden. En zo bouw je dus ieder jaar aan de community, die steeds verder uitbreidt. Ik doe ook zelf nog een opdracht in Amsterdam als programma manager. En dat is dus leuk. Dat doe ik samen met een ‘Unloop-collega’.

‘Ik ben nu bezig bij de afdeling die gaat over vergunningen, toezicht en handhaving. Dat is verschillend geregeld per stadsdeel. En wij werken aan het opstarten van domeinteams. Die gaan dan over horeca, bouw et cetera. Hiermee zorgen we er voor dat je vanuit de centrale afdeling ‘dedicated teams’ hebt die meer ingespeeld zijn op de inhoud en beter kunnen samenwerken met uitvoerders in de stadsdelen. Kijk, nu bijvoorbeeld met de omgevingswet, die raakt iedereen. Dat wil je uniform invoeren en wij zijn er nu voor aan het zorgen dat je als specialist een aantal jaar aan 1 domein werkt. Het is een ingewikkeld proces, omdat ikzelf vanuit centraal met een team van 50 mensen werk, maar aan de andere kant heb je dus ook te maken met hoe de stadsdelen werken.’

Al pratend komen we te spreken over het boek van Steven waarin hij 7 benodigde eigenschappen van een veranderaar beschrijft. Leuk om die te bespreken aan de hand van het project waar hij nu middenin zit. De 7 vaardigheden zijn: Contextbewustzijn, Contractvaardigheid, Commitment, Compassie, Conflictvaardigheid, Creatievaardigheid en Coalitie vaardigheid.

‘Wat ik zelf altijd mooi vind is om de opdracht in stukken te knippen’, vertel Steven als we het over contractvaardigheid hebben. ‘Voor dit project heb ik eerst een aantal heidagen begeleid. En vervolgens een advies gemaakt over het potfoliomanagement. Daarna ben ik gevraagd om verder te adviseren. En daar geloof ik heel erg in. Mijn vorige klus is er ook een goed voorbeeld van. Ik heb eerst geluisterd en dus ook heel erg naar de een ander C, die van de context gekeken. Toen kwam ik met een advies waarin ik aangeef hoe ik denk dat je het moet doen, maar ook wat dat betekent voor onze samenwerking. En ja, dan kan het 2 kanten op. Maar dat is cruciaal. Die contractering is 2 richtingsverkeer.’

Ligt daar ook niet gelijk een link met een andere C? Die van compassie?

‘Ja, als jij je niet kan committeren, moet je het niet doen. Ik heb ook wel eens ergens rondgelopen, terwijl je denkt ‘dit is niets voor mij’. En dat is het mooie als je een netwerk hebt. Dan kun je tegen de opdrachtgever zeggen deze persoon moet je hebben. Die kan dit beter dan ik. En ik snap dat het als zelfstandig consultant makkelijk praten is, want als je ergens in loondienst bent is dat lastig natuurlijk. En ook als je als zelfstandige het werk nodig hebt, maar daarom probeer ik altijd al wel bezig te zijn met een vervolgopdracht als ik nog ergens bezig ben.’

In welke van de 7 eigenschappen herken jij jezelf het meest?

‘Ja. Commitment denk ik. En dan merk je ook waar je eigen valkuil zit. Ten tijde van de toeslagenaffaire zat ik bij de uitvoering daarvan. Dat was heel intens. Daar zijn ook heel wat collega’s omgevallen en ik sprak laatst nog iemand die zich niet kon voorstellen ooit zo moe te zijn geweest als in die tijd. Dus zo kan iets, dat je heel erg sterk hebt, ook ongezond worden. Dat herken ik heel erg bij mezelf. Een dergelijke vorm van ongezond commitment noem ik het Messiascomplex. Past ook wel bij mijn Christelijke achtergrond. Ik wil de wereld redden en om te beginnen probeer ik dat bij de organisatie. Voordeel is vaak, dat je aan het begin wat meer doet dan van je verwacht wordt. Maar het risico is dat je jezelf te groot maakt en daarbij uitput. Omdat je op de plek van een ander gaat lopen. Een beetje betweterigheid herken ik daarbij wel bij mezelf. Dat ik op zondagavond een PowerPoint stuur met de oplossing. Althans wat ik denk dat de oplossing is. En dat ze dan maandagmorgen tegen mij zeggen ‘goh Steven, had even overlegd’. Het zijn kwaliteiten, maar je kunt er ook in doorschieten. En kijk, bij die toeslagen, wilde ik gewoon dat het beter zou gaan. Voor die ouders. Dat we kwaliteitsonderzoeken doen en iedereen gelijk beoordelen. Dat wil ik vanuit m’n hart. Maar dan loop ik mezelf dus voorbij.’

En in welke van de 7 C’s was je echt minder? Moest je jezelf echt in ontwikkelen?

‘Ah, minder was ik in Contractering. Ik had in het begin echt de neiging om op de stoel van de opdrachtgevers te gaan zitten. Consultants zijn vaak  geparentificeerde kinderen. Die hebben ergens ooit geleerd om meer verantwoordelijkheid te nemen dan gezond voor ze is. Het risico van op die stoel van de opdrachtgever te gaan zitten is, dat je een eenzijdig contact krijgt.

‘Ik wil iets van jou, maar die ander wil dat eigenlijk niet zo’. Dat heb ik als eigenwijze jonge vent moeten leren. Zo van ‘ho effe, hartstikke leuk wat jij ervan vindt, maar wat vindt de opdrachtgever eigenlijk?’. Je moet altijd zowel kijken naar het nut voor de ander als naar het nut voor jezelf. En naar wat er overblijft als je weg gaat. Dat heeft ook met Coalitievaardigheid te maken. Dat er wel iets overblijft als je weg gaat, want je bent natuurlijk gewoon een passant als consultant. Conflictvaardigheid heb je daarvoor ook nodig. En dan niet in de betekenis van een strijd voeren, maar zoals Shirine Moerkerken, die ik ook in het boek aanhaal, zegt ‘samen verschillend zijn’. Ben je in staat dat te zijn? Kun je dat zelf aangaan en kun je dat faciliteren? Kijk, vaak projecteren we oude wonden op het nu. Dat is wat anders. Dat een eerder niet goed uitgevochten strijd op het nu geprojecteerd wordt. Een goed voorbeeld kwam ik ooit tegen bij een collega die uit een andere afdeling kwam die weggepest was. Dat speelt dat dan mee in de weerstand tegen de huidige verandering waarvoor jij ingehuurd bent. En dat is goed om te weten. Dan kun je er wat aan doen’

Heb je het dan over de onderstroom waar Arend Ardon het bijvoorbeeld ook over heeft?

‘Ja, Arend doet dat heel goed. Die systemische wijsheid heeft hij heel goed vertaald naar begrijpelijke Jip en Janneke taal. Veranderen is een vak, dat best heel van je vraagt. Het is een multidisciplinaire kunde. Dat laten de 7 C’s zien. Je moet bijvoorbeeld kunnen werken met groepen maar ook 1 op 1. Het boek heb ik dan ook geschreven voor consultants, managers en ingehuurde managers, die met veranderingen bezig zijn. Maar eigenlijk kan iedereen die in teams werkt er wel wat mee. Zo vertelde mijn zus, die promovendi begeleid, dat ze er in haar werk veel aan heeft gehad. Dus dat is leuk. En ik denk dat je het van voor naar achter kunt lezen, maar er ook een hoofdstuk uit het midden uit kan pakken, Er zit altijd wel iets in waar je wat mee kan.’

En je sessie in Breda, kun je daar al iets over zeggen?

Nou ja, het is nog ver weg, maar de primaire doelgroep bestaat dus ook voor de lezing uit mensen die met verandering bezig zijn. Mijn verhaal is altijd lekker interactief. En in een stroomversnelling pak ik die Cs bij de kop en gaan we wat oefeningen doen. Gewoon maar even komen kijken dus.’